پتنت چیست؟ | بررسی انواع مدل های پتنت و حقوق مخترعین
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و نقش آن در کسب و کار و تجارت لزوم محافظت از نوآوری ها و دست آوردها و اختراعات در این زمینه به یکی از اجزاء کلیدی استراتژی ها و تصمیم گیری های مدیریت شرکت ها تبدیل شده است. اما پتنت چیست و انواع آن کدام است. مبحثی است که در مقاله پیش رو از وب سایت تیرگان ثبت به آن خواهیم پرداخت. جهت کسب اطلاعات دقیق در ارتباط با ثبت شرکت و ثبت برند سایر مقالات وب سایت را مطالعه نمایید.
تعریف پتنت و انواع آن
سند ثبت اختراع یا حق امتیاز و یا اندیشه گواه را در زبان انگلیسی پتنت (Patnet) می گویند. در اصل حق انحصاری است که در قبال اختراع یا ایده ثبت شده مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می شود. در تعریف انحصار بایستی گفت که مجموعه قوانینی است که از طرف دولت ها برای مدتی معین در عوض تنظیم و افشای عمومی جزئیات معین از یک روش، جریان، عمل یا ترکیب خاصی از مفهوم و ماهیت در اختیار شخص خاصی قرار می گیرد. به طوری که از مفهوم اختراعی جدید، مفید یا مورد استفاده صنعت شناخته می شود. به عبارتی دیگر پتنت یک حق اختصاصی که از یک اختراع محافظت کند. در ادامه پیرامون انواع پتنت نیز توضیحاتی خواهیم داد.
بررسی انواع مختلف پتنت
انواع پتنتها عبارتند از:
یوتیلیتی یا مدل های کاربردی
یک محصول، فرایند و یا ماشین کاربردی جدید یا بهبود یافته را پوشش می دهند. این پتنت ها که (Patent For Invention) نیز نامیده می شوند بخش اعظمی از پتنت های گرنت شده به خود اختصاص داده. تا 20 سال از زمان ثبت درخواست افراد و شرکت های دیگر را از ساخت، استفاده و فروش اختراع بدون کسب اجازه از صاحب آن منع می کنند.
پتنت طراحی (Design patnet)
پتنت های طراحی به ابتکارات و نوآوری های مرتبط با طراحی، اعم از ساختار طراحی یک محصول یک طرح زینتی و…. اشاره کرد. مدت زمان پتنت های طراحی در مقایسه با دیگر انواع پتنتها تا حدی کوتاهتر بوده. در واقع 15 سال می باشد.
گیاهی
در این سیستم مدل گیاهی نیز وجود دارد. حق مالکیت این نوع پتنتها به مدت 20 سال از تاریخ ثبت اعتبار داشرد. حق تولید، ارائه فروش و تکثیر گیاه و نیز واردات آن در اختیار مالک پتنت خواهد بود. گفتنی است که برخی از کشورها نوع دیگری از ثبت اختراع نیز وجود دارد که به آن ( یوتیلیتی مدل) یا اختراعات کوچک گفته می شود. نقش اساسی در اصلاح و بهسازی جزئی محصولات موجود در سیستم های نوآوری محلی موجود است. اما نکته این است که این مدل از انواع اختراع قادر نیستند الزامات و پیش نیاز های پتنت شدن را برآورده کنند.
اشاره به این نکته نیز گفتنی است که سازمان جهانی مالکیت فکری با هدف تسهیل در فرایند ثبت اختراعاتی که نیاز به حفاظت در چندین منطقه جغرافیایی دارند (پیمان همکاری ثبت اختراع) را ایجاد نموده است. صاحبان فناوری با ثبت تنها یک درخواست در سیستم PTC وارد می شوند. آن را جایگزین ثبت های متعدد در سیستم های پتنت مختلف می کند. سپس با بررسی دقیق شرایط نسبت به پیگیری درخواست خود در هر یک از دفاتر ثبت اختراع ملی اقدام نمایند.
پتنت چه حقوقی را برای مخترع می آورد؟
پتنت این حق را به مخترع می دهد که دیگران را از بهره برداری از اختراع یا نوآوری تان باز دارد. یا می توانید این انتخاب را داشته باشید که افراد پس از توافق با شما از آن بهره برداری کنند. همچنین پتنت این حق را به مخترع می دهد در برابر کسانی که تخلف کرده اند بتوانند اقدامات قانونی را انجام دهند. در ادامه ادعای خسارت کنند.
اما اگر مخترعی فکر می کند کسی از اختراع ثبت شده وی بدون اجازه بهره برداری کرده است می تواند علیه فرد یا نهاد متخلف به دادگاه شکایت کند. اگر دادگاه موافقت کند دارنده پتنت می تواند جریمه ی هزینه وکالت، خسارتی متناسب با حق امتیاز و نیز حکم توقیف (دستوری که متخلف را از نقض پتنت منع کند) دریافت کند. البته با توجه به این که این حکم قانونی برای نقض پتنت ممکن است تا حدودی زمان بر و هزینه بر می باشد. به همین دلیل موارد نقض غالبا به صورت توافقی رفع خواهد شد.
سخن آخر
اگر اختراعی دارید که می خواهید به درستی و قانونی از آن مراقبت کنید بهتر است با قوانین ثبت اختراع و مالکیت معنوی آشنا شوید. شما با برخورداری از یک پتنت، اختراع خود را به شرکتی دیگر می فروشید. یا با مجوز بهره برداری دهید یا خودتان وارد کسب و کار شوید. اما عدم موفقیت شما در ثبت پتنت می تواند پایانی بر آمال و آرزو هایتان باشد. البته بهترین راهکار این است که با یک وکیل متخصص در این امر مشاوره کنید. از این رو با متخصصان ما در تیرگان ثبت همراه شوید.
