نشانه جغرافیایی چیست؟

نشانه جغرافیایی (Geographical Indication) عبارت است از نام منطقه، مکان خاص یا در موارد استثنایی نام یک کشور که برای توصیف یک محصول به کار می رود.

برای این که یک نام، نشانه جغرافیایی محسوب شود باید مشخصات زیر را داشته باشد:

• مبدأ آن همان منطقه، مکان خاص یا کشور باشد.
• دارای کیفیت یا ویژگی بخصوصی باشد که قابل انتساب به آن منطقه جغرافیایی باشد
• تولید یا فرآوری یا تهیه آن در همان منطقه جغرافیایی صورت گرفته باشد.

اصطلاح نشانه جغرافیایی نسبتاً جدید است و به تازگی در اسناد بین المللی مربوط به حقوق مالکیت صنعتی مطرح گردیده است. از این رو در کشور ما نیز سابقه ای بسیار کمتر از ثبت علامت تجاری (برند) دارد.

بیشتر بخوانید : ثبت برند در ایران

بیشتر بخوانید: استعلام برند پیش از ثبت

نمونه هایی از نشانه جغرافیایی

از معروف ترین نشانه های جغرافیایی در ایران می توان از «پنیر لیقوان» یا «دوغ آبعلی» نام برد. همان گونه که گفته شد ممکن است در بسیاری نقاط کشور پنیر یا دوغ تهیه شود. اما دوغ آبعلی یا پنیر لیقوان از کیفیتی منحصر به فرد برخوردارند که آنها را از دیگر محصولات مشابه متمایز می کند.

چه کسانی می توانند اقدام به ثبت کنند؟

عل الاصول همه اشخاص حقیقی یا حقوقی می توانند اقدام به بکنند. اما با بررسی اظهارنامه هایی که تاکنون در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده است میتوان دریافت که بیشتر این تعاونی های هر منطقه هستند که میتوانند نشانه جغرافیایی آن منطقه را ثبت نمایند.

برای ثبت نشانه جغرافیایی چه اطلاعاتی لازم است؟

الف: عنوان محصول و نشانه جغرافیایی. به طور مثال پنیر لیقوان

ب: توصیف محصول. در صورت امکان باید مواد خام، خصوصیات فیزیکی (وزن، ظاهر، غلظت)، خصوصیات شیمیایی(وجود یا عدم وجود مواد افزودنی، رسوب و غیره)،  میکروبیولوژیک (استفاده از مخمرهای مختلف، وجود میکروب)، بو، مزه، بافت، رنگ را در بر گیرد. برای نژاد خاص حیوانات، توصیف باید شامل نژاد، روش تربیت، تغزیه، چرا کردن، شیرخواری، سن ذبح، بلوغ، طبقه بندی اسکلت، و غیره باشد. برای تولید گیاهان تاریخ کاشت بذر و برداشت محصول، دوره های زمانی برداشت، انبارداری و غیره ذکر شود.

ج: توضیح ارتباط محصول با منطقه. مثلا برای عنوان «جاجیم کردستان» باید توضیح داد که زنان عشایر در کردستان با استفاده از نخی که از پشم گوسفندانشان به دست می آید اقدام به بافت جاجیم می کنند.

د: روش تحصیل محصول. یعنی توضیح کل فرایندی که منجر به تحصل آن محصول خاص می شود.

ه: ارتباط محل تولید محصول با کالای تولیدی.

و: ساختار رعایت، حفظ و کنترل کیفیت نشانه جغرافیایی

ز: شیوه مخصوص الصاق برچسب