نوآوری در اختراع: کدام نوآوری اختراع نیست؟
همان گونه که پیشتر گفته شد اختراع عبارت است از یک دستگاه، روش، فرآیند یا ترکیب منحصر به فردو جدید که حاصل فکر و خلاقیت انسان باشد. اما پرسشی که اغلب به وجود می آید این است: که کدام نوآوری اختراع نیست؟ یا به عبارت دیگر آیا هر نوآوری در اختراع را می توان ثبت کرد؟ پاسخ قانونگذار به این پرسش «خیر» می باشد.
قانونگذار در ماده ی 4 قانون ثبت اختراع، طرح های صنعتی و علائم تجاری به صراحت مواردی را از حیطه ی حمایت از ثبت اختراع خارج کرده است. این موارد عبارت اند از:
- کشفیات، نظریه های علمی، روش های ریاضی و آثار هنری
- طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی
- روش های تشخیص و معالجه بیماری های انسان و حیوان
- منابع ژنتیک و اجزاء تشکیل دهنده آن ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن ها
- آن چه قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد
- اختراعاتی که بهره برداری از آن ها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.
حال می توان به خوبی دریافت که کدام نوآوری در اختراع قابل ثبت نیست. در خصوص موارد بالا، نکات زیر شایان ذکر است:
الف) جهت ثبت آثار هنری موضوع بند اول، ساز و کار ویژه ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش بینی شده است.
ب) هر چند مطابق بند سوم، روش های تشخیص و معالجه ی بیماری مشومول ثبت اختراع نمی شود اما «فرآورده» هایی که جهت تشخیص یا معالجه بیماری ها می باشد چنان چه واجد شرایط دیگر باشد به عنوان اختراع قابل ثبت است.
